Hidde Nijland, portret geschilderd door Jozef Israëls

Adriana Nijland-Volker

Museum Hindeloopen is ontstaan op initiatief van het echtpaar Hidde en Adriana Nijland-Volker. Hidde Nijland, geboren in 1853 te Leeuwarden, was een verwoed kunst- en antiekverzamelaar. Reeds op jonge leeftijd was hij begonnen met het verzamelen van Hindelooper voorwerpen. Zijn collectie groeide zo sterk, dat hij in 1896 in zijn huis in Dordrecht een complete Hindelooper kamer kon inrichten.

In 1917 bood hij zijn verzameling aan de gemeente Hindeloopen aan, op voorwaarde dat deze tentoongesteld zou worden in het oude stadhuis uit 1683. Na een voorbereiding van twee jaar werd het Museum Hidde Nijland Stichting op 16 juli 1919 geopend. Hiermee werd het een van de oudste musea van Friesland. De collectie werd tentoongesteld in enkele ruimtes op de eerste verdieping van het gebouw.

Van uitbreiding van de collectie was nauwelijks sprake. In 1953 werden enkele stukken aangekocht uit de nalatenschap van de oud-Hindelooper burgemeester, de heer G.F. Avenhorn van Nauta. Daar kwam in 1963 de nalatenschap van de Hindelooper schilder G.S. Huttinga bij en vervolgens de inventaris van de Hindelooper kamer uit het Kunstgewerbe Museum in Düsseldorf. In 1969 verkreeg het museum een deel van de verzameling volkskunst van de kunsthistoricus en schilder Kaspar Niehaus. In 1977 schonken de erfgenamen van mevrouw J.D.L. Mante-van Slingelandt haar oud-Hindelooper familiebezit aan het museum. Daarnaast werd de collectie in de loop der jaren steeds omvangrijker door diverse schenkingen, bruiklenen en aankopen.

De eerste veertig jaar leidde het museum een wat sluimerend bestaan. Het oude stadhuis bleek in de vijftiger jaren te klein te zijn geworden. In 1964 werd het museum uitgebreid met een aanbouw, waarin de woning van de conservator en de entreehal werden gesitueerd. In de winterperiode 1970/1971 werd het museum gerestaureerd en heringericht, waarna de collectie geëxposeerd kon worden op alle drie de verdiepingen van het gebouw.

In 2004 heeft het museum een interne verbouwing ondergaan. De gewijzigde, ruimtelijke opstelling geeft een nieuwe kijk op de Hindelooper historie. Sinds 1 juli 2008 is het museum verzelfstandigd en gaat het verder als Museum Hindeloopen. Op 18 september 2008 is de Vereniging Vrienden Museum Hindeloopen officieel opgericht.